‘Ik maak albums, dat is wat ik doe’
Jason Lytle, oud frontman van Grandaddy, is ter promotie van zijn nieuwe album Yours Truly, the Commuter voor een kleine week in Europa. File Under spreekt met hem in een zonnig kantoortje van Epitaph Europe, met een fraai uitzicht over de binnenstad van Amsterdam. Met een glas rode wijn bij de hand vertelt Lytle openhartig over zijn leven na Grandaddy en over zijn nieuwe plaat.
Het is inmiddels drie jaar geleden dat Grandaddy uit elkaar ging, maar pas nu komt je eerste solo-album uit. Wat heb je in de tussenliggende jaren gedaan?
Ik ben verhuisd en dat was een grote verandering. Ik had besloten dat ik ergens wilde wonen waar het mooi is en inspirerend, want dat was de stad waar ik woonde niet meer. Modesto (Californië) was een prima plek om te wonen toen Grandaddy nog bij elkaar was, maar het was geen gezonde leefomgeving. Ik had er ook teveel herinneringen en het enige dat me aan die stad bond was Grandaddy. Ik had er verder niet heel veel vrienden meer, het was er duister, deprimerend, overbevolkt en er komt erg veel drugsmisbruik en misdaad voor.
Daar wonen maakte mij gewoon ziek, ik had letterlijk allergieën door de vervuiling. Het was, al met al om een aantal redenen, niet goed voor me daar te wonen. Ik ben me toen gaan oriënteren en ik kwam op een plaatsje uit, zo’n 2500 kilometer van Modesto vandaan. Ik woon nu vlakbij Yellowstone National Park, in Montana. Het is een prachtige plek en m’n favoriete tijdverdrijf is er op uittrekken. Trektochten maken en kamperen om zo m’n hoofd leeg te maken.
Heb je in die tijd nog wel muziek gemaakt, of ben je alleen maar bezig geweest orde op zaken te stellen en te genieten van het buitenleven?
Ja, ik ben nog wel muziek blijven maken. Ik heb een studio in m’n huis, dus ik ben altijd bezig met dingen. Ik leef en werk in de studio. Het is daarom erg makkelijk om vanuit de keuken even de studio in te gaan, of vanuit m’n slaapkamer… zo heb ik m’n huis altijd ingericht. Ik hoef dus geen studiotijd te boeken en al die dingen. Opnemen is geïntegreerd in m’n gewone leven.
Maar waarom heeft het dan toch zo lang geduurd voordat je dit album klaar had?
Ik wilde geen album maken. Het was misschien wel hetzelfde als wanneer het uitgaat met je vriendin, dan is het ook niet altijd een goed idee om direct een nieuwe relatie aan te gaan. Daar leek het heel erg veel op. Ik had tijd nodig om alles te overdenken. Soms deed ik helemaal niets, dan las ik boeken of trok ik er alleen op uit.
Wat deed je besluiten weer een album op te nemen?
Kijk, ik maak albums, dat is wat ik doe. Ook voor ik met Grandaddy begon maakte ik albums, thuis op een viersporen recorder. Ik hou er van liedjes te schrijven en het was gewoon weer tijd voor een album. Alsof er een klok in m’n systeem aangaf dat het weer tijd was om een plaat te maken. Ik weet nog dat ik maar langzaam op gang kwam, maar ik merkte dat ik er erg veel plezier in had om er mee bezig te zijn.
Is er een verschil in hoe je nu nummers schrijft en aan een album werkt vergeleken met hoe het er bij Grandaddy aan toe ging?
Nee, gelukkig niet. Ik heb m’n werkwijze niet hoeven aanpassen. Ik begin met een idee, dan raak ik enthousiast en dan wordt het door iets anders overgenomen en het eindigt ermee dat het als mezelf klinkt. En ik klink als Grandaddy en Grandaddy klinkt als mij. Soms denk ik wel dat ik wat meer als iets anders moet klinken, maar ja…
Op welke manier is de plek waar je nu woont inspirerend? Hoe komt dat terug? In je muziek of in je teksten?
Ik zing niet over dingen waar ik me boos om maak. Ik word heel erg beïnvloed door mijn omgeving. Ik ga naar buiten, kijk om me heen en als ik dan thuiskom verwerk ik alles wat ik die dag heb gezien in mijn muziek. Ik schrijf veel liever over vogels en bomen, dat vind ik veel interessanter dan te schrijven over een crack verslaafde die ergens achter een vuilcontainer zit te schijten. Dat is niet echt inspirerend voor mij. Ik weet dat het realiteit is, maar ik wil daar geen nummers over schrijven.
Wat is je verhaal dat je wilt vertellen met liedjes over vogels en bomen?
Dat het op de een of andere manier heel makkelijk is om gelukkig te zijn. Je moet alleen je eigen formule zien te vinden. Vaak is het heel simpel. Veel mensen maken hun leven veel gecompliceerder dan nodig is. En ik denk dat het niet slecht is om de tijd te nemen, het wat rustiger aan te doen en te ontdekken hoe je jezelf op een eenvoudigere manier gaande kunt houden. Helaas besteden mensen er niet veel tijd aan om dat te ontdekken. In plaats daarvan zijn ze altijd bezopen, zitten ze onder de drugs of medicijnen of worden ze gek. Loop maar over straat in Amsterdam of in New York en je ziet al die mensen die ontspoord zijn. Veel van het moderne leven is zo onnatuurlijk en ik denk dat een hoop antwoorden in de natuur te vinden zijn, maar mensen hebben de vaardigheid verloren deze antwoorden te begrijpen.
Heb je wel zin om te toeren, zie je het wel zitten om de natuur en de rust achter je te laten en de drukte en chaos van een toer weer in te gaan?
Het kost me moeite, maar ik kan best overweg met luchthavens, steden, taxi’s, menigtes, chaos en verkeersherrie. Het is alleen dat ik er maar voor een bepaalde tijd mee om kan gaan. Ik denk dat de meeste mensen er maar een tijdje mee overweg kunnen, maar ze blijven er mee worstelen. Ik ben gelukkig in de positie waar ik die balans heb gevonden tussen de rust en de gekte in de stad.
Met Grandaddy liep het toeren soms ook uit de hand en dat probeer ik nu wel anders te doen. Ik ga het wat rustiger aan doen. Ik wil meer tijd besteden aan opnemen van platen en wat minder tijd aan toeren. Hiervoor was het niet zo heel veel tijd voor opnemen en veel te veel toeren. Dat probeer ik dus om te draaien.
Je hebt pas sinds kort een nieuw label.
Ja, ik heb een paar jaar zonder label gezeten, maar ik had er ook geen nodig.
Heb je er toen wel eens over nagedacht je album zelf uit te geven?
Ik heb er wel over nagedacht, maar ik realiseerde me dat ik daar niet in ben geïnteresseerd. Ik probeer m’n energie te kanaliseren in waar ik goed in ben of waar ik goed in denk te zijn. Dat was ook het probleem met Grandaddy, ik heb zoveel tijd en energie gestoken in andere dingen dan muziek maken. Dus als het er op aan kwam om creatief te zijn en met goed materiaal te komen, bleek dat ik daar geen energie meer voor over had. M’n tank was dan al half leeg. Nu probeer ik m’n energie te bewaren voor de goede dingen. Ik wil helemaal niet de hele dag aan de telefoon hangen met distributeurs en platenzaken, of de verkoopcijfers checken. Er zijn een aantal mensen die ik vertrouw en die mij met die zaken helpen.
Het label waar ik nu bij zit, ANTI, is een erg goed platenlabel. Bij het tekenen heb ik een klein voorschot gehad, maar ze stellen verder geen eisen. Ze zien graag dat ik goed in m’n vel zit en ze helpen mij daarbij. Het is nog helemaal nieuw, dus we zien wel hoe het verder gaat.
Als ik je zo over je Grandaddy tijd hoor, dan lijkt het wel of je in een keurslijf zat en dat je creatief gezien niet hetgeen eruit kon halen wat je wilde, klopt dat?
Er was gewoon geen tijd om te doen wat ik wilde. Het leek ook wel alsof ik altijd moe was. Ik was altijd uitgeput. Het was mijn taak om de grote beslissingen te nemen over wat we zouden gaan doen. Al die mensen die voor je werken staan jou aan te staren en te wachten tot je vertelt wat ze moeten doen. Ik had dan zoiets van, laat me met rust.
Soms heb ik tijd nodig om dingen uit te vinden. Je hebt van die mensen die heel snel beslissingen kunnen nemen, maar soms moet ik gewoon gas terug nemen en dingen voor mezelf uitvogelen. Het leek er alleen op dat ik nooit in de gelegenheid was dingen op een rij te zetten. Er was altijd wel iemand die zat te wachten op een grote beslissing en er was altijd wel een besluit dat genomen moest worden. Het is prettig dat ik nu alleen voor mezelf beslissingen hoef te nemen.
Heb je nog wel contact met de anderen?
Jawel, ik spreek nog regelmatig met de anderen, zoals met Jim en met Aaron, die gaat mee op tournee als drummer. De rest spreek ik niet zoveel, niet vanwege onenigheid of zo, maar zij zijn bezig met hun eigen dingen.
Nog een brandende vraag over Grandaddy. Kunnen de fans nog onuitgebracht Grandaddy materiaal verwachten?
Weet je, er is helaas een hoop juridisch gedoe. De deal die ik nu met ANTI heb, betreft alleen de opnames die op de plaat staan. Ik kan thuis van alles opnemen en dat zijn mijn nummers. Maar ik geloof dat onze deal met V2, ons oude label, inhield dat alles wat we tussen die en die datum opnamen eigendom is van het label, of het nu werd uitgebracht of niet. Stel dat ik op de plee een harmonicasolo speelde en dat opnam, dan was het van hun. En dat is raar. Maar misschien kan ik een en ander manipuleren. Als ik geen datum op die opnames zet en het dan uitgeef, dan weet het label toch niet wanneer het is opgenomen.
Maakt dit je boos, of heb je het gevoel dat je bent bedonderd?
Nee, kijk, soms zijn er mogelijkheden om onder dergelijke deals uit te komen. Ik heb bergen materiaal liggen uit die tijd, dat nooit is opgenomen. Ik word er soms gek van, want ik heb een kamer vol met allerlei spullen zoals tourgeschenken, fanmail, oude cd’s en platen en grote stapels met oude tekstboeken. En dan is er nog al dat materiaal dat ik nooit heb gebruikt en half afgeschreven nummers en ga zo maar door. Een vriend van me werkt op een vissersboot en hij wil dat ik hem inhuur om alles te archiveren. Dat is geen slecht idee, maar ik weet niet of ik hem hetzelfde kan betalen als dat hij op die boot verdient. Het is een enorme klus.
Wat ik wel echt jammer vind is… we namen alles op video op en zo’n drie of vier jaar aan videomateriaal ligt ergens in dozen. Opnames van shows, backstage, in de tourbus, bij TV shows. Helaas is het materiaal missing in action. Geen idee waar het is. Maar misschien duikt het ooit nog op en kunnen we het uitbrengen. Dat zou leuk zijn, voor de oude Grandaddy fans.